8 Dhjetor, 1457: Era e Dimrit dhe Era e Luftës

Era e ftohtë e dhjetorit kafshon fytyrën time, ndërsa ulet mbi kështjellën e Krujës. Një dimër tjetër po na zë, dhe me të, pesha e një lufte të gjatë, e lodhshme, e cila sa vjen e thellohet. Zjarri në oxhak është i ngrohtë, por nuk arrin të ngrohë të gjithë trupin tim; ngrohtësia vërtetë vjen vetëm nga mendja, nga shpresa se do të triumfojmë. Në këtë natë të errët, ndërsa shikoj flakët që vallëzojnë, mendimet shkojnë në betejat e shumta, në armiqtë e pamëshirshëm, në miqtë e besueshëm.

Sot, një lajmëtar nga Lezhë ka ardhur me informacione të reja rreth lëvizjeve të ushtrisë osmane. Sultan Mehmeti II, me të gjithë ambicien e tij të pamatur, nuk dorëzohet. Ai, si një ujku i uritur, po pret çdo gabim tonë, çdo dobësi për t’i sulmuar me forcë të egër. Dëgjova rrëfimet e lajmëtarit me kujdes të madh. Thotë se janë duke grumbulluar ushtri në Drin, se janë duke bërë përgatitje për një ofensivë të madhe pranverore. Kjo nuk është befasi. Ata e dinë se dimri na jep një lehtësim të përkohshëm, një kohë për të marrë frymë thellë. Por ky lehtësim është i shkurtër, dhe ne duhet ta shfrytëzojmë atë në mënyrë të mençur.

Kam urdhëruar që të forcohen mbrojtjet e Krujës. Çdo mur, çdo kullë duhet të jetë e gatshme për t'iu kundërvënë sulmeve të forta. Gjithashtu, kam dërguar lajmëtarë në Shkodër, në Berat, në Gjirokastër, për të koordinuar përpjekjet tona dhe për të siguruar mbështetjen e aleatëve tanë. Bashkimi i forcave shqiptare është çelësi i suksesit tonë. Nëse ndihemi të ndarë, do të jemi të dënuar.

Këto ditë të dimrit nuk janë vetëm kohë e gatitit ushtarak. Ato janë edhe kohë reflektimi, kohë për të analizuar gabimet dhe për të planifikuar strategjinë e ardhshme. Në këtë aspekt, ndihma e Don Francesco di Giorgio Martini është e papërshkrueshme. Mjeshtri i armatimit dhe arkitekturës italiane, ai ka kontribuar shumë në forcimin e mbrojtjes së Krujës. Idete e tij të reja për kështjellat, për teknikat e ndërtimit, janë të çmuara.

Por ndërsa lufta merr pjesën më të madhe të kohës dhe energjisë time, unë nuk harroj popullin tim. Vitet e luftimeve të pandërprera kanë shkaktuar vuajtje të mëdha. Famijet janë të shpërndara, fushat janë të shkretuara, ekonomia është në rënie të mprehtë. Shqetësimi im për popullin tim është po aq i madh sa shqetësimi im për fitoren kundër osmanëve. Kjo luftë nuk është vetëm për lirinë, por edhe për mbijetesën e kombit tonë.

Mbrëmë, pas darkës, kam pasur një takim të gjatë me këshilltarët e mi. Kemi diskutuar për problemet ekonomike të vendit. Udhëzimet e mia janë të qarta: duhet të mbështetet bujqësia dhe tregtia. Duhet të gjenden mënyra për të rindërtuar ekonominë tonë të shkatërruar. Nuk mund të fitojmë luftën nëse populli ynë vuan nga uria dhe varfëria.

Besimi në Zotin është forca ime më e madhe. Kisha duhet të jetë një mbështetje për popullin, një burim shprese. Për këtë arsye, kam nxitur themelimin e shkollave dhe përhapjen e besimit.

Në këto momente të vështira, e shoh qartë se çfarë është jeta: një luftë e vazhdueshme midis shpresës dhe dëshpërimit, midis jetës dhe vdekjes. Nuk di se çfarë e pret e ardhmja, por një gjë e di me siguri: do të luftoj deri në fund për lirinë e Shqipërisë. Do të luftoj për popullin tim, për tokën time, për çdo copëz të kësaj toke të shenjtë. Ndërsa flaka e zjarrit reflekton në sytë e mi, kam vetëm një dëshirë: që lufta të përfundojë me fitoren e Shqipërisë, që të mund të shijojë paqen e merituar pas kaq shumë sakrificash.

Dimri po afron, por ashtu si dimri kalon, edhe kjo luftë do të përfundojë një ditë. E ardhmja është e pasigurt, por unë do të vazhdoj të luftoj me trimëri dhe guxim, i udhëhequr nga shpresa dhe besimi i palëkundur në fitores. Kjo është detyra ime, kjo është jeta ime.